از کجا کار پیدا کنیم؟
دسته‌بندی: blog
راهنمای گام‌به‌گام رسیدن به شغل
این نوشته، دربارهٔ رسیدن به یک شغل در یک شرکت، سازمان یا یک تیم استارتاپی است. هدف این نوشته این است که کمک کند افراد توانمند به جایگاهی مناسب برسند تا بتوانند ظرفیت‌هایشان را به کار گیرند. استفاده از این نوشته برای رسیدن به شغلی که مناسب شما نیست، بی‌معنی است؛ چراکه در بلندمدت موجب نارضایتی شما و کارفرما می‌شود. پس اگر نمی‌دانید چه شغلی برای شما مناسب است، می‌توانید راهنمای جامع انتخاب شغل را بخوانید.
کار پیدا کردن، کار راحتی نیست؛ به‌خصوص اگر برای اولین بار به دنبال آن باشید. ممکن است تابه‌حال این را تجربه کرده باشید که رزومه‌تان را برای شرکت‌های بسیاری فرستاده باشید و از هیچ کدامشان خبری نشده باشد، بعد از آن هم امید و اعتمادبه‌نفستان را از دست داده باشید. اما خبر خوب این است که این فرایند ناخوشایند می‌تواند کمتر ناخوشایند باشد! موضوع این است که کار پیدا کردن تنها به میزان دانش و مهارت‌های تخصصی ما بستگی ندارد، بلکه به «مهارت کار پیدا کردن» ما نیز بستگی دارد؛ یعنی کار پیدا کردن هم خودش یک مهارت است. برای رسیدن به یک شغل، ما هم به مهارت و دانش آن شغل نیاز داریم و هم به مهارت‌های کار پیدا کردن. این راهنما، مهارت کار پیدا کردن، یعنی هرآنچه که برای کار پیدا کردن باید بدانید و انجام دهید را به‌طور کامل آموزش می‌دهد.
چند نکته درمورد پیدا کردن کار
قبل از هرچیز، باید دیدِ واقعی‌تری نسبت به کار پیدا کردن داشته باشید؛ زیرا در غیر این صورت انتظارهای غیرواقعی شما را خیلی زود در این فرایند خسته می‌کند. پس هنگامی که به دنبال کار می‌گردید، این نکات را در ذهن داشته باشید:
- فرایند استخدام در سازمان‌ها الزاماً عادلانه یا منصفانه نیست و انتظار نداشته باشید که این‌گونه باشد.
- پیدا کردن شغل، خودش یک شغل تمام‌وقت است! یعنی نیازمند صرف وقت، انرژی و تمرکز بسیار زیادی می‌باشد.
- پیدا کردن شغل ممکن است ماه‌ها طول بکشد و مسیری خسته‌کننده و ناامیدکننده باشد.
- پیدا کردن کارْ با سابقهٔ کم، معمولاً سخت‌تر است. درواقع با بیشتر شدن سابقهٔ کاری و گسترش شبکهٔ آشنایانتان است که پیدا کردن شغل راحت‌تر می‌شود؛ زیرا به‌جای اینکه شما به سمت فرصت‌های شغلی برویم، فرصت‌های شغلی به سمتتان خواهند آمد.
- پذیرفته نشدن برای یک موقعیت شغلی، الزاماً به معنای کمبود توانایی‌ها یا مهارت‌های شما نیست و همیشه معیار خوبی برای ارزیابی خودتان نمی‌باشد. موارد بسیاری وجود دارد که ممکن است دلیل رد شدن شما باشد. پس به خاطر رد شدن‌های فراوان، خود را شماتت نکنید.
- باوجوداینکه فرایند پیدا کردن شغل‌های مختلف تقریباً یک‌شکل است، ولی روش پیدا کردن یک شغل، گاهی اوقات به نوع شغل هم وابسته است. در این نوشته تاحدودی به برخی از این وابستگی‌های تعدادی از شغل‌های خاص اشاره می‌کنیم.
پیدا کردن کار مانند فرایند فروش است
کار پیدا کردن، مثل فروختن است؛ شما برای پیدا کردن کار مناسب باید بتوانید فرصت‌ها (فرصت‌های شغلی) را ببینید، خریدار (کارفرما) را متقاعد کنید و یک فرصت شغلی را به یک پیشنهاد شغلی تبدیل کنید و سپس برای آنچه در ازای این معامله می‌گیرید (حقوق، پاداش، مزایا و سایر شرایط کاری)، مذاکره کنید.
در فرایند فروش (مدل قیف فروش (Sales Funnel))، شما باید فرصت‌های زیادی را پیدا کنید، چراکه تنها بخشی از آنها را می‌توانید تبدیل کنید و تنها با بخشی از آنها می‌توانید وارد مذاکره شوید. در ادامه هر گام را به‌طور کامل توضیح می‌دهیم.
۱. پیدا کردن فرصت‌ها
هرچیزی که بتواند به یک شغل تبدیل شود، یک فرصت شغلی است؛ مانند یک موقعیت شغلی در یک وب‌سایت کاریابی، صحبت با یک دوست که می‌تواند شما را به چند کارفرما معرفی کند یا انجام دادن یک پروژهٔ موقتی که ممکن است به یک کار تمام‌وقت تبدیل شود.
برای رسیدن به یک شغل، شما به تعداد بالایی فرصت نیاز دارید، به ویژه اگر سابقهٔ نسبتاً کمی دارید یا می‌خواهید در حوزهٔ کاری جدیدی وارد شوید که در آن تجربهٔ چندانی ندارید. رسیدن به اولین شغل ماه‌ها زمان می‌برد و ممکن است بارها و بارها قبل از رسیدن به اولین شغل رد شوید. اما به جز بالا بردن تعداد فرصت‌ها، اقدام‌های مهم‌تر دیگری هست که می‌تواند شانس شما را برای رسیدن به شغل بالا ببرد. در ادامه به توضیح این موضوع خواهیم پرداخت
همهٔ فرصت‌های شغلی، آگهی نمی‌شوند
شاید اولین اقدامی که برای پیدا کردن کار به ذهنمان می‌رسد، فرستادن رزومه در سایت‌های کاریابی باشد. اما احتمال پیدا کردن شغل تنها با فرستادن رزومه بسیار کم (حدود یک در هزار) است. پس از ایجاد هر آگهی شغلی، انبوهی از رزومه‌ها به سمت آن سرازیر می‌شود. از طرفی استخدام نیرو از طریق رزومه، آخرین اولویت تیم جذب و استخدام واحد منابع انسانی است. آنها ترجیح می‌دهند:
- ابتدا از بین کسانی استخدام کنند که از قبل می‌شناسند
- در درجهٔ بعدی از بین کسانی که به آنها معرفی شده‌اند
- و اگر از راه‌های قبل نتیجه نگرفتند، از بین رزومه‌‌‌های افرادی که تابه‌حال آنها را ندیده‌اند، کسی را انتخاب کنند.
دلیل اینکه کارفرماها ترجیح می‌دهند از بین افرادی که توسط یک واسط به آنها معرفی شده‌اند انتخاب کنند تا از بین رزومه‌ها این است که:
- فرد معرفی‌کننده معمولاً هم کارفرما و هم کارجو را می‌شناسد و سعی می‌کند افرادی را معرفی کند که تطابق بیشتری با کارفرما و شغل موردنظر داشته باشند.
- فرد معرفی‌کننده برای حفظ اعتبار خود پیش کارفرما، می‌کوشد بهترین افرادی را که می‌شناسد معرفی کند. اگر فرد معرفی‌شده خوب یا بد باشد می‌تواند اعتبار معرفی‌کننده را بیشتر یا کمتر کند.
از سویی، افراد توانمند معمولاً پیشنهادهای شغلی زیادی دارند و هیچ‌وقت در وب‌سایت‌های کاریابی رزومه نمی‌فرستند. تیم جذب و استخدام می‌دانند که رزومهٔ چنین افرادی را نمی‌توانند در وب‌سایت‌های کاریابی بیابند، اما ممکن است از طریق معرفی دیگران آنها را پیدا کنند. برای همین بسیاری از موقعیت‌های شغلی (حدود ۵۰ درصد) که پر می‌شوند، هیچ‌وقت آگهی نمی‌شوند. این فرصت‌های شغلی، بخشی از بازار کار مخفی هستند. همین‌طور هزاران رزومه‌ای که روی وب‌سایت‌های کاریابی هستند، توسط کارفرماها چک نمی‌شوند؛ چراکه بسیاری از رزومه‌ها، پیش از رسیدن به مرحلهٔ ارزیابی انسانی توسط تیم جذب و استخدام، توسط ATS حذف می‌شوند.
در واقعیت، اکثر کارجویان دقیقاً برعکس میل کارفرماها عمل می‌کنند؛ یعنی از روش‌هایی (مانند فرستادن رزومه) به دنبال کار می‌گردند که کارفرماها کمتر ترجیح می‌دهند از این طریق استخدام کنند.
خلاف جریان بروید
برای اینکه شانستان را بالابرید، برخلاف همه، فرستادن رزومه به سایت‌های کاریابی باید آخرین اقدام شما باشد و به‌جای آن اقدام‌های زیر را انجام دهید:
به‌عنوان کارآموز یا دستیار کار کنید
همان‌طور که گفتیم کارفرماها در درجهٔ اول دوست دارند افرادی را که از قبل و از نزدیک می‌شناسند استخدام کنند. تنها راهی که باعث می‌شود یک کارفرما شناخت نزدیکی از شما به دست آورد این است که مدتی به‌عنوان کارآموز یا دستیار برای او کار کنید. کارآموزی یا دستیاری روش بسیار خوبی است که بتوانید خودتان را به کارفرما ثابت کنید و اعتماد او را جلب کنید. همچنین اگر سابقهٔ کاری کمی دارید و داشتن سابقهٔ کاری جزء شرایط پیدا کردن شغل است، از این طریق می‌توانید برای خود سابقهٔ کاری بسازید. مزیت دیگر کارآموزی و دستیاری این است که احتمال دریافت یک پیشنهاد شغلی در آن بسیار بالاست.
جالب است بدانید که این روش، قدیمی‌ترین روش استخدام است؛ یعنی همان روش «اوستا-شاگردی» که از قدیم‌الایام در ایران و سراسر دنیا وجود داشته است. متأسفانه فرهنگ کارآموز شدن در بین افراد تحصیل‌کرده کم‌رنگ شده است. دربارهٔ کارآموزی و دستاری، روش‌های پیدا کردن آن و نکاتی که باید رعایت کرد، به‌صورت اختصاصی مقاله خواهیم نوشت.
کارآموزی و دستیاری بیشتر برای افراد کم‌سابقه یا افرادی که حوزهٔ کاری خود را تغییر می‌دهند مناسب است. اگر بخواهید بدون گذراندن دورهٔ کارآموزی به یک شغل دست پیدا کنید، روش زیر و اقدام‌های آن برای شما مناسب‌تر است.
کاری کنید بقیه شما را توصیه کنند
ترجیح دیگر کارفرمایان این است که یک واسط که می‌شناسند کسی را به آنها معرفی کند. شما می‌توانید اقداماتی را انجام دهید که شانستان برای معرفی شدن بالا برود. در روش قبلی احتمال رسیدن به پیشنهاد شغلی بیشتر است، اما این روش راحت‌تر بوده و الزامی ندارد که شما حتما مدتی به کارآموزی یا دستیاری بپردازید. برای اینکه شانستان را برای معرفی شدن توسط واسط‌ها بالا ببرید، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید.
- پروفایل لینکدین خود را به‌روز و حرفه‌ای کنید. البته نه به این خاطر که از طریق لینکدین پیشنهاد شغلی یا مصاحبهٔ شغلی دریافت کنید، چون احتمال دریافت پیشنهاد شغلی و مصاحبهٔ شغلی از طریق لینکدین بالا نیست و نمی‌توان روی آن حساب کرد؛ بلکه به این دلیل که افرادی که به آنها مراجعه می‌کنید، پروفایل لینکدین شما را بررسی خواهند کرد. در ویرایش صفحهٔ لینکدین حتماً به مسئولیت‌ها و نتایج عملکرد خود اشاره کنید. سعی کنید بر دستاوردهای مهم خود تمرکز کنید. تأثیرگذاری یک دستاورد بزرگ، بیشتر از سه دستاورد ضعیف است. دربارهٔ موقعیت شغلی قبلی خود توضیح دهید. همچنین لینکدین می‌تواند کمک کند افراد کارفرمایی که خودتان یا دوستانتان می‌شناسید را پیدا کنید؛ مثلاً می‌توانید افرادی که در یک شرکت کار کرده‌اند یا افرادی که با کارمندان این سازمان در ارتباط‌اند را بیابید. این قابلیت در مراحل بعدی به کارتان می‌آید. برای داشتن یک پروفایل لینکدین حرفه‌ای می‌توانید از این مقاله کمک بگیرید.
- اسمتان را به فارسی و انگلیسی در گوگل جست‌وجو کنید. اگر در نتایج، چیزهایی است که متعلق به شماست و ممکن است تأثیر منفی داشته باشد، آنها را پاک کنید. همچنین افراد ممکن است شبکه‌های اجتماعی شما را بررسی کنند. اگر پروفایل‌های شما برای همگان باز است، محتوای داخل آن را بررسی کنید یا به‌صورت موقت آن را خصوصی کنید. جبهه‌گیری‌های سیاسی یا محتواهای درمورد مواد مخدر و نوشیدنی‌های غیرمجاز از جمله نمونه‌هایی است که باعث می‌شود تأثیر منفی در ذهنیت کارفرما داشته باشد. البته اگر بخواهید در یک مجموعهٔ سیاسی یا شرکت تولید کنندهٔ مواد مخدر استخدام شوید، این موضوع ممکن است فرق کند ولی در بقیهٔ موارد، این تأثیر منفی منجر به رد شدن کارجویان می‌شود. تیم جذب و استخدام تمام تلاش خود را می‌کند که مراقب فرهنگ سازمانی شرکتشان باشد و از استخدام افرادی که برای فرهنگ سازمانی یک ریسک به حساب می‌آیند اجتناب می‌کند.
- اگر فردی را می‌شناسید که در زمینهٔ کاری موردنظرتان استخدام می‌کند، از او بخواهید فرصت‌های شغلی موجود را به شما معرفی کند. ممکن است در آن زمان موقعیت شغلی خالی‌ای نباشد، اما کارفرماها برخی اوقات برای افراد خود یک موقعیت شغلی جدید ایجاد می‌کنند.
- اگر کارفرمایی سراغ دارید ولی کمتر با او آشنا هستید، ابتدا از او موقعیت‌های شغلی موجود را نخواهید؛ چون حتی در صورت وجود موقعیت شغلی، او شما را به محل فرستادن رزومه هدایت می‌کند و مکالمهٔ شما تمام می‌شود. به‌جای آن، ابتدا دربارهٔ کار کردن در زمینه‌های شغلی موردنظرتان بپرسید؛ مثلاً بپرسید به چه مهارت‌های تخصصی و عمومی‌ای نیاز دارند. اگر مکالمه‌تان خوب پیش رفت، از او بخواهید اگر موقعیت شغلی مرتبطی سراغ دارد به شما معرفی کند.
- از قبل یک جملهٔ مشخص برای توصیف شغل موردنظرتان آماده کنید. این جمله نباید کلی باشد. هرچه مشخص‌تر باشد نتایج بهتری می‌دهد؛ مثلاً جمله‌های «یک شغل چالش‌برانگیز در محیطی پویا»، «شغلی که با توانایی‌های من متناسب باشد» یا «یک شغل در حوزهٔ IT» جمله‌های کلی و نامشخص هستند و باید واضح شوند. یک نمونهٔ خوب «یک موقعیت شغلی بازاریابی در سطح کارشناسی در یک استارتاپ تازه‌تأسیس» است. سعی نکنید برای اینکه توصیفتان موقعیت‌های شغلی بیشتری را شامل شود، یک جملهٔ کلی بسازید؛ زیرا برخلاف چیزی که ممکن است فکر کنید، مشخص بودن این جمله باعث می‌شود افراد، ایدههای بیشتری در ذهنشان بیاید. پس سعی کنید توصیفتان از شغل موردنظرتان مشخص باشد تا کلی.
- اگر کسی را نمی‌شناسید که شما را استخدام کند، از دوستانتان که کسانی را سراغ دارند بخواهید شما را معرفی کنند. این کار خودش یک «معرفی» است، حتی اگر کارفرما را خودتان می‌شناسید اما دوستی دارید که خیلی به او آشناتر و نزدیک‌تر است، بهتر است از دوستتان بخواهید شما را معرفی کند تا اینکه خودتان مستقیم با کارفرما صحبت کنید. یکی از بهترین کسانی که میتوانند شما را توصیه کنند، کارفرماهای قبلی شما هستند که از عملکرد شما راضی بوده‌اند. شاید دوستانتان راحت نباشند شما را توصیه کنند؛ از آنها بخواهید فقط کارفرماهایی که می‌شناسند را به شما معرفی کنند.
- اگر دوستانتان هم نتوانند شما را معرفی کنند، یعنی شبکهٔ شما در زمینهٔ کاری موردنظرتان هنوز ضعیف است و باید آن را بزرگ کنید که البته این کار به زمان زیادی نیاز دارد. در این صورت پیشنهاد می‌کنیم گزینهٔ کارآموزی و دستیاری را دوباره بررسی کنید. همچنین از آخرین اقدام، یعنی فرستادن رزومه در سایت‌های کاریابی غافل نشوید.
۲. تبدیل فرصت شغلی به پیشنهاد شغلی
پس از اینکه یک فرصت شغلی پیدا کردید، باید کارفرما را متقاعد کنید که شما فرد مناسبی برای استخدام هستید. در فرایند فروش، این مرحله، مرحلهٔ تبدیل (Conversion) نام دارد که در مراحل کار پیدا کردن هم‌ارز متقاعد کردن است. یادتان باشد هیچ‌وقت همهٔ فرصت‌ها به نتیجه یا به موفقیت تبدیل نمی‌شود. برای همین در مرحلهٔ قبل، تلاش بر این بود که تا جای ممکن فرصت‌های بیشتری را پیدا کنیم. البته اول به سراغ فرصت‌های با احتمال بیشتر رفتیم و بعد فرصت‌های با احتمال کمتر مثل فرستادن رزومه در سایت‌های کاریابی. حالا چگونه باید این فرصت‌ها را به نتیجه تبدیل کنیم و دیگران را متقاعد کنیم که ما فرد مناسبی برای استخدام هستیم؟
فروشنده‌ها معمولاً برای موفقیت در این مرحله، خودشان را جای مشتری می‌گذارند و سعی می‌کنند نیازهای مشتری را درک کنند. شما نیز باید از دیدگاه مشتری خود، یعنی کارفرما، نگاه کنید تا نیازهای آنها را پیدا کنید. کارفرماها معمولاً ویژگی‌های مختلفی را در کارجو بررسی می‌کنند تا مطمئن شوند از نظر فرهنگی و اجتماعی به سازمان می‌خورد، باعث ایجاد مشکلات جدید در سازمانش نمی‌شود و مهم‌تر از همه، توانایی انجام آن شغل را دارد. بنابراین اگر نشان دهید که می‌توانید مسائلی که کارفرما با آنها روبه‌رو است را برطرف نمایید، قسمت بزرگی از متقاعدسازی را انجام داده‌اید. البته باتوجه‌به شرایط و نوع کارفرما، روش متقاعدسازی متفاوت است. در ادامه روش‌های پیشنهادی متقاعدسازی در شرایط مختلف را توضیح داده‌ایم.
اگر فرایند استخدام انعطاف‌ناپذیر است
فرایند استخدام در سازمان‌های بزرگ، گاهی یک ساختار مشخص دارد و انعطاف‌ناپذیر است. در این موقعیت باید ببینید این فرایند شامل چه ارزیابی‌هایی است و دقیقاً همان‌ها را تمرین کنید. اگر کسی را می‌شناسید که به‌تازگی این فرایند را طی کرده، از او دربارهٔ جزئیاتش بپرسید و در صورت امکان برای مراحل مهم تمرین کنید و آماده باشید. این فرایندها معمولاً در سازمان‌های دولتی بزرگ یا سازمان‌های نظامی دیده می‌شود.
البته بیشتر کارفرماها فرایند استخدام انعطاف‌پذیر دارند؛ زیرا اکثراً، شرکت‌های کوچکتری هستند و فرایند استخدام توسط یک فرد انجام می‌شود و شامل یک مصاحبهٔ حضوری است. پس معمولاً دست شما بازتر است. در چنین مواردی شما باید نشان دهید که می‌توانید مسائلی را که کارفرما با آن روبه‌رو است و به خاطر آنها به دنبال نیروی جدید است، می‌توانید حل کنید.
اگر سابقهٔ مرتبط کافی ندارید
اگر سابقهٔ مرتبط کمی دارید، احتمالاً رزومهٔ شما به‌تنهایی نمی‌تواند کارفرما را متقاعد کند و به احتمال بسیار بالا رد خواهد شد. پس فرستادن رزومه و منتظر شدن برای مصاحبهٔ حضوری راهکار مناسبی نیست. اما از راه‌های زیر، می‌توانید کارفرما را متقاعد کنید که شما توانایی انجام شغل را دارید یا می‌توانید مهارت‌های لازم را یاد بگیرید.
تعریف و انجام یک پروژهٔ فرضی و ارائهٔ نتایج آن
قدرتمندترین روش برای اثبات اینکه می‌توانید از پس یک کار برآیید، انجام دادن همان کار است، به‌ویژه وقتی که ابتدای مسیر شغلی خود هستید، یا می‌خواهید وارد زمینهٔ کاری دیگری بشوید که در آن سابقه‌ای ندارید. این روش می‌تواند به شما کمک کند دیگران را متقاعد کنید.
در ضمن همان‌طور که در راهنمای جامع انتخاب شغل توضیح داده‌ایم، تجربه کردن یک شغل، بهترین راه برای این است که بفهمید یک شغل را دوست دارید یا خیر؛ بنابراین این روش شما را از وارد شدن به شغلی که دوست ندارید باز می‌دارد.
برای تعریف و انجام یک پروژهٔ فرضی می‌توانید طبق این مراحل اقدام کنید:
- تشخیص دهید که در آن شغل چه کارهایی را قرار است انجام دهید
- تشخیص دهید که چه مسائلی را برای آن سازمان خاص قرار است حل کنید
- یک آخر هفته را روی یکی از مسائل وقت بگذارید و نتیجه را برای فردی در آن سازمان بفرستید و از او درخواست زمانی برای دیدار حضوری بکنید.
- اگر بعد از یک هفته خبری نشد، حداقل یک بار پیگیری کنید.
- همچنین در صورتی که از قبل وقت مصاحبهٔ حضوری دارید، می‌توانید نتایج و پیشنهادهای خود را همراه داشته باشید و آنها را در جلسهٔ مصاحبه ارائه کنید.
انجام کارهای فوق، شما را از بسیاری از کارجویان دیگر جلو می‌اندازد، حتی اگر نتیجهٔ کار خیلی خوب نباشد؛ زیرا اشتیاق شما برای این شغل و شناخت شما از کار و سازمان را نشان می‌دهد. همیشه کارجویان زیادی هستند که اطلاعی راجع به وظایف یک شغل یا سازمانی که برای آن اقدام می‌کنند، ندارند.
دو روش دیگر برای متقاعد کردن کارفرما هنگامی که سابقهٔ کاری مرتبط کافی ندارید، کارآموزی و استخدام در یک شغل نزدیک است.
کارآموزی
کارآموزی یک روش بسیار رایج برای شروع به کار در زمینه‌ای که در آن سابقه ندارید است. درواقع کارآموزی همان شیوهٔ اوستا-شاگردی زمان قدیم است. در گذشته افراد برای اینکه یک مهارت را یاد بگیرند، مدت زیادی کنار یک استادکار ماهر شاگردی می‌کردند. جالب است که شاگردها در ازای یادگیری، مسئول انجام کارهای روزمرهٔ دکان مثل جارو زدن، خریدها و… بودند. درواقع این یک همکاری بردبرد بین شاگرد و استادکار بود.
امروزه هم یک کارآموز در ازای کار رایگان یا دستمزد کمتر، فرصت یادگیری به دست می‌آورد. البته همیشه در عمل این اتفاق نمی‌افتد. درواقع میزان یادگیری کارآموز بسیار بستگی به این دارد که چقدر بتواند از نزدیک با یک فرد باتجربه در تعامل باشد و با او کار کند. پس در انتخاب کارآموزی دقت کنید که شما قرار است با چه فردی کار کنید. فردی که با آن کار می‌کنید، عامل بسیار مهم‌تری در یادگیری شماست تا اندازه یا اعتبار نام و برند یک سازمان.
البته ممکن است در شرایطی خاص، یک فرد برای اینکه نام یک سازمان در رزومه‌اش باشد (تا بتواند در مسیر شغلی‌اش موقعیت بهتری به دست آورد) در آن سازمان کارآموز شود. در این حالت دیگر موضوع یادگیری در اولویت نیست.
بااینکه کارآموزی هزینهٔ مالی برای شرکت‌ها ندارد ولی پیدا کردن فرصت کارآموزی خیلی هم آسان نیست، چون کارآموزها برای سازمان‌ها دست‌وپاگیر هستند؛ یعنی برای هر نفر کارآموز باید یک نفر مشخص شود که بتواند او را با شرکت آشنا کند، کار را به او بیاموزد و به سؤال‌هایش پاسخ دهد. این یعنی گرفتن کارآموز، زمان کارمندان فعلی سازمان را می‌گیرد. از طرفی، خیلی از کارآموزان بعد از پایان دورهٔ کارآموزی در سازمان نمی‌مانند. برای همین برخی سازمان‌ها نسبت به گرفتن کارآموز مقاومت دارند.
برای پیدا کردن فرصت‌های کارآموزی می‌توانید سایت‌های کاریابی را جست‌وجو کنید، اما به غیر از این می‌توانید به کسانی که دوست دارید در کنار آنها کارآموزی کنید به‌صورت مستقیم پیام دهید؛ زیرا معمولاً افراد در شرکت‌ها درگیر حجم کاری بیش از حد هستند و از اضافه شدن نیروی کمکی خوشحال می‌شوند، اما همیشه امکان استخدام یک فرد جدید را ندارند. برای پیدا کردن افراد باتجربه در زمینهٔ موردنظرتان، می‌توانید از شبکهٔ لینکدین (LinkedIn) کمک بگیرید. توجه کنید که اقدام کردن برای فرصت کارآموزی به این معنی نیست که شما نیاز به رزومه ندارید. رزومهٔ شما کمک می‌کند کارفرما شناخت بهتری از شما پیدا کند و بفهمد تا چه حد در زمینه‌های شغلی یا تحصیلی قبلی خود جدی و موفق بوده‌اید. در این مقاله تمام نکاتی را که برای نوشتن یک رزومهٔ حرفه‌ای نیاز دارید، آورده‌ایم.
کار داوطلبانه
کار داوطلبانه هم مانند کارآموزی یک نوع رایگان کار کردن است، با این تفاوت که در کار داوطلبانه یک فرد باتجربه در کنار شما نخواهد بود. باوجود این، کار داوطلبانه می‌تواند به‌عنوان یک تجربهٔ حرفه‌ای در سوابق شما جای گیرد؛ چراکه دقیقاً مانند یک شغل، باید بتوانید مسائل کارفرمایی که برای او داوطلبانه کار می‌کنید را حل کنید. از طرفی، وجود سابقهٔ کار داوطلبانه در رزومهٔ شما یک مورد بسیار مثبت است؛ زیرا دو نکته را دربارهٔ شما نشان می‌دهد؛ یک اینکه شما فردی علاقه‌مند به کارتان هستید و حاضر شده‌اید بدون دریافت دستمزد، کار کنید و دو اینکه در شما روحیهٔ داوطلب بودن وجود دارد و گاهی وقت‌ها فراتر از وظایف و مسئولیت‌های خود، کارهایی را انجام می‌دهید. فرصت‌های کار داوطلبانه بیشتر در مؤسسه‌های خیریه و غیرانتفاعی پیدا می‌شود که توان مالی برای استخدام را ندارند. معمولاً این مؤسسات فرصت‌های کار داوطلبانه را روی وب‌سایت‌های خود قرار می‌دهند.
استخدام در یک موقعیت شغلی نزدیک
در شرایطی که نمی‌توانید در سازمان موردنظرتان به یک شغل دست یابید، وجود موقعیت‌های شغلی نزدیک به آن را بررسی کنید؛ مانند شغل یک رده پایین‌تر یا انجام کار پروژه‌ای برای آن شرکت. این روش گاهی در تغییر حوزهٔ کاری نیز به درد می‌خورد.
مثلاً فرض کنید شما در یک شرکت نرم‌افزاری در واحد بازاریابی و فروش کار می‌کنید و قصد دارید در آینده در زمینهٔ مشاورهٔ مدیریت منابع انسانی فعالیت کنید. در این صورت می‌توانید به‌جای اینکه به‌صورت مستقیم برای شغل مشاور منابع انسانی اقدام کنید (که احتمال موفقیت پایینی دارد)، به‌عنوان بازاریاب یا مسئول فروش در یک گروه مشاورهٔ مدیریت منابع انسانی استخدام شوید و کم‌کم دانش خود را برای فعالیت به‌عنوان یک مشاور منابع انسانی تقویت کنید.
کار کردن در یک موقعیت شغلی نزدیک، به شما این فرصت را می‌دهد که انگیزه و تناسب خود با سازمان را اثبات کنید و احتمال ارتقا به موقعیت شغلی موردنظرتان را داشته باشید. یادتان باشد که برای یک کارفرما، ارتقای یک نیرو که با او همکاری کرده، بسیار راحت‌تر از استخدام یک نیروی جدید است. درواقع همان‌طور که در بخش فرصت‌ها گفتیم، ارتقای یکی از نیروهای کنونی، اولین ترجیح کارفرماها در استخدام‌هاست.
اگر سابقهٔ کاری مرتبط دارید
در صورتی که سابقهٔ کاری مرتبط دارید، رزومهٔ شما نقش مهمی در متقاعد کردن کارفرما بازی می‌کند. اگرچه در حالت‌های قبلی هم فرستادن رزومه برای کارفرما لازم بود، اما در این حالت رزومهٔ شما (به‌طور ویژه بخش سوابق کاری شما) به کارفرما نشان می‌دهد که شما از پس آن شغل بر می‌آیید، حداقل در بررسی اولیه. پس باید سعی کنید سوابقتان را به‌خوبی در رزومه توضیح دهید. از این رو نکات زیر را دربارهٔ نگارش سوابق شغلی خود در نظر بگیرید:
- سوابق کاری خود را پس از اطلاعات معرفی خود، قبل از تحصیلات بیاورید. (تنها در حالتی که یک رزومهٔ آکادمیک می‌نویسید، سوابق کاری شما بعد از تحصیلات می‌آید.)
- نام سازمان، سمت و تاریخ شروع و پایان همکاری خود را به‌ترتیب از آخرین سازمان به اولین بنویسید.
- در هر شغلی که داشته‌اید، حتماً توضیح دهید که شما چه مسئولیت و وظایفی داشتید و در طی زمان حضور شما در آن شغل، به چه نتایج و دستاوردهایی رسیدید. درواقع این توضیح است که کارفرمای بعدی را متقاعد خواهد کرد.
- بر نکات چشم‌گیر سابقهٔ خود تمرکز کنید و مواردی که کمکی نمی‌کنند را حذف کنید. افراد معمولاً سعی می‌کنند تمام سوابق کاری ریز و درشتی که داشته‌اند را در رزومهٔ خود وارد کنند تا رزومهٔ پربارتری داشته باشند. اما خیلی اوقات این موضوع نتیجهٔ عکس دارد؛ مثلاً در صورتی که برای یک موقعیت شغلی برنامه‌نویسی اقدام کرده‌اید و قبلا ۲ سال به‌عنوان برنامه‌نویس و ۶ ماه به‌عنوان پیک موتوری کار کرده‌اید، مورد دوم کمکی به رزومهٔ شما نمی‌کند. حتی مورد اول به‌تنهایی تأثیر بهتری بر کارفرما می‌گذارد تا هر دو سابقه در کنار هم. موارد کمترجذاب گاهی باعث می‌شوند موارد جذاب به‌خوبی دیده نشوند.
- در صورتی که سازمانی که در آن کار می‌کرده‌اید برای همگان شناخته‌شده نیست، خیلی کوتاه آن سازمان را معرفی کنید.
متقاعدسازی در مصاحبهٔ شغلی
شاید بتوان گفت هیچ استخدام یا شروع همکاری‌ای بدون مصاحبه انجام نمی‌شود. وقتی شما به یک مصاحبهٔ شغلی دعوت می‌شوید، به این معنی است که کارفرما احتمال داده است شما می‌توانید فرد مناسبی باشید و در مصاحبه می‌خواهد این موضوع را بررسی کند. در جلسهٔ مصاحبه شما این فرصت را دارید که حدس کارفرما را به یقین تبدیل نمایید و یک پیشنهاد شغلی دریافت کنید. توصیه‌های زیر به شما کمک می‌کند برای مصاحبه آماده شوید. البته این توصیه‌ها برای پیدا کردن فرصت‌ها هنگام شبکه‌سازی هم کاربرد دارند.
بر نکات چشم‌گیر و تأثیرگذار تمرکز کنید
همان‌طور که بالاتر هم گفتیم، موارد کمترجذاب گاهی باعث می‌شوند موارد جذاب به‌خوبی دیده نشوند؛ به همین خاطر در رزومه، پروفایل لینکدین (LinkedIn) و در جلسهٔ مصاحبهٔ شغلی بر روی موارد مهم تمرکز کنید و موارد کمترجذاب یا نامرتبط که کمکی نمی‌کنند را کنار بگذارید.
نکات مهم دربارهٔ خودتان یا سابقه‌تان را روی کاغذ بنویسید. این کار باعث می‌شود این نکته‌ها بهتر یادتان بماند و احتمال اینکه در جلسهٔ مصاحبه (که معمولاً با استرس همراه است) یادتان بماند به آنها اشاره کنید بالا برود. از طرفی، معمولاً بیشتر از سه نکته در حافظهٔ کسی نمی‌ماند؛ پس سعی کنید مهم‌ترین ویژگی‌ها یا نقاط قوت خود را در سه نکته خلاصه کنید؛ برای مثال سه نکتهٔ شما می‌تواند به‌صورت زیر باشد:
- من قبلاً در همین شغل کار کرده‌ام و نتایج خوبی داشته‌ام
- من خیلی دوست دارم که در سازمان شما کار کنم
- من پیشنهادهایی برای بهبود مسائلی که دارید، دارم
با تمرکز بر روی نکات مهم، شما بهتر دیده خواهید شد و دیگران راحت‌تر شما را به یاد می‌آورند.
اطلاعات و داستان‌هایی از رخدادهای گذشته برای پشتیبانی از سه نکتهٔ خود آماده کنید
هرکسی می‌تواند بگوید که من آدم سخت‌کوشی هستم. اما برای اینکه اثبات کنید آدم سخت‌کوشی هستید، باید بتوانید نمونه‌هایی از این ویژگی خود در گذشته را تعریف کنید. دو نمونهٔ زیر را مقایسه کنید:
۱. «من آدم سخت‌کوشی هستم و کارها را قبل از موعد، تمام می‌کنم.»
۲. «من دوستی داشتم که در سازمانی کار می‌کرد و در حال آماده شدن برای یک رویداد خبری بودند. او مجبور بود یک وب‌سایت را در ۲۴ ساعت راه‌اندازی کند. ما باهم از صبح تا شب و از شب تا صبح کار کردیم تا وب‌سایت را بسازیم. روز بعد بیشتر از ۱۰۰۰ نفر در وب‌سایت ما ثبت‌نام کردند که خارق‌العاده بود.»
قطعا مورد ۲ بهتر در ذهن می‌ماند و لمس‌پذیرتر از صفت‌های کلی است. داستان‌های مورد ۲ به مخاطب شما می‌گوید که وقتی من از سخت‌کوشی حرف می‌زنم، دقیقاً از چه چیزی حرف می‌زنم. همچنین این داستان‌ها کمک می‌کند کارفرما شما را (از روی داستان شما) بهتر به یاد آورد؛ چراکه داستان‌ها خیلی به‌یادماندنی‌تر از اطلاعات افراد هستند.
برای سؤال‌های رایج در مصاحبه‌ها آماده باشید
برخی پرسش‌ها در بسیاری از مصاحبه‌های شغلی تکرار می‌شود. این‌گونه سؤالات را پیدا کنید و پاسخی برای آنها داشته باشید. سعی کنید پاسخ خود را بلند بگویید. موارد زیر معمولاً در مصاحبه‌ها پرسیده می‌شوند:
- لطفاً کمی دربارهٔ خودتان بگویید. (این پرسش فرصتی است که داستان‌هایی که آماده کردید را بگویید و به دستاوردهایی که داشته‌اید اشاره کنید.)
- چرا می‌خواهید در این موقعیت شغلی کار کنید؟
- چه سؤالی از ما دارید؟
- نقطه‌ضعف شما چیست؟
- همچنین معمولاً مصاحبه‌کنندگان برای سنجیدن ویژگی‌های رفتاری مهم از پرسش‌هایی که با «لطفاً دربارهٔ یک روز/زمان/رخداد بگویید که…» شروع می‌شود و با جمله‌هایی مانند نمونه‌های زیر پایان می‌یابد.
- توانستید یک تیم را رهبری کنید
- به‌عنوان عضوی از یک تیم کار کردید
- مجبور بودید با یک موقعیت یا فرد چالش‌برانگیز روبه‌رو شوید
- در کاری شکست خوردید
با دوستتان یا به‌تنهایی مصاحبه را تمرین کنید
از دوست‌هایتان کمک بگیرید و از آنها بخواهید سؤال‌های مصاحبه را از شما بپرسند. اگر کسی نیست که کمکتان کند، پاسخ‌هایتان را بلندبلند تکرار کنید. از خودتان بپرسید چه اشتباه‌هایی را بیشتر احتمال دارد انجام دهید و در این صورت چه خواهید کرد. همچنین بعد از شرکت در هر مصاحبه، برای خودتان یادداشت کنید که چه چیزهایی خوب پیش رفت، چه چیزهایی می‌توانست بهتر شود و چه چیزهایی را در آینده متفاوت انجام خواهید داد.
۳. مذاکره کردن
وقتی که شما یک پیشنهاد شغلی دارید، زمان مذاکره شروع می‌شود. در این موقعیت شما بدون مذاکره هم می‌توانید به شغل دست یابید، یا ممکن است از پیشنهاد آن‌قدر هیجان زده باشید که مذاکره کردن را فراموش کنید. اما مزیت‌های بسیاری در مذاکره کردن وجود دارد. شاید ده دقیقه مذاکره کردن باعث به دست آوردن مزایایی برای چند سال آیندهٔ شما بشود؛ به همین دلیل توصیه می‌کنیم به‌سادگی از کنار مذاکره کردن نگذرید.
یادتان باشد فرایند استخدام برای کارفرما ممکن است حتی چند ماه زمان ببرد و هزینه و انرژی زیادی از شرکت‌ها بگیرد. معمولاً کاندیدای برتر فاصلهٔ زیادی با بقیه کاندیداها دارد. از این رو، احتمال اینکه به‌خاطر کمی افزایش حقوق یا تغییر شرایط، کاندیدای برتر را رد کنند بسیار کم است؛ پس، از مذاکره کردن بیم نداشته باشید. بدترین حالت ممکن این است که پیشنهادهای شما را نپذیرند و روی پیشنهاد خودشان بمانند. اگر در یک زمان چندین پیشنهاد شغلی دارید، مذاکره را جدی‌تر بگیرید، چراکه قدرت چانه‌زنی بیشتری دارید.
مذاکره فقط برای دستمزد بیشتر نیست
شما می‌توانید بر روی موضوعات مختلفی با کارفرمای خود مذاکره کنید. ممکن است برآورده کردن برخی از آنها برای یک کارفرما سخت یا غیرممکن باشد، اما ارائهٔ برخی دیگر راحت باشد؛ بنابراین در صورت پذیرفته نشدن یکی از آنها می‌توانید موضوعات دیگری را جایگزین آن کنید. پیش از مذاکره تحقیق کنید که کارفرما کدام موارد را به همهٔ کارکنان ارائه می‌دهد و تنها مواردی که به‌طور همگانی ارائه نمی‌شود را برای مذاکره انتخاب کنید. مراقب باشید درخواست‌های شما زیاد نشوند یا جلسهٔ مذاکره به جلسهٔ چانه‌زنی تبدیل نشود. برخی از موضوعات موردمذاکرهٔ رایج عبارت‌اند از:
- افزایش دستمزد
- بیمهٔ تأمین اجتماعی
- بیمهٔ تکمیلی درمانی
- ساعت کاری انعطاف‌پذیر
- امکان کار در خانه
- پرداخت هزینهٔ آموزش یک مهارت جدید
کجاها مذاکره نکنیم؟
- وقتی که فرایند استخدام، بسیار استاندارد، مکانیزه و انعطاف‌ناپذیر است، مذاکره کردن بی‌معنی است. فرایند استخدام سازمان‌های دولتی یا سازمان‌های بزرگ یا بین‌المللی این‌گونه است. قراردادها در این سازمان‌ها به‌راحتی قابل‌تغییر نیستند.
- اگر با کاندیدای بعدی فاصلهٔ زیادی ندارید، ممکن است مذاکره کردن باعث رد شدن شما شود.
- وقتی که پیشنهاد شغلی دیگری ندارید، باید در مذاکره محتاط‌تر باشید.
- وقتی که هنوز پیشنهادی دریافت نکرده‌اید، به‌هیچ‌وجه وارد مذاکره نشوید؛ زیرا وجههٔ بسیار بدی خواهد داشت.
چگونه مذاکره کنیم؟
به کارفرمای خود توضیح دهید که چرا منصفانه است مزایایی که می‌خواهید را به شما بدهد. از دیدگاه کارفرما نگاه کنید و ببینید آیا می‌توانید در ازای مزایای درخواستی، چیزی را که برای کارفرما ارزش دارد بدهید؛ به‌طور مثال:
- افراد با سابقهٔ کاری هم‌اندازهٔ من، معمولا ۲۰ درصد بیشتر از پیشنهاد شما دریافت می‌کنند و ساعت کاری انعطاف‌پذیر دارند. برای من ساعت کاری انعطاف‌پذیر مهم نیست. آیا می‌توانید دستمزد را به سطح سایر شرکت‌ها برسانید؟
- من علاقه‌مندم که ساخت موشن‌گرافیک (Motion Graphic) را یاد بگیرم. اگر در کلاس‌های آن شرکت کنم در شش ماه آینده می‌توانم در کنار کارهای گرافیک، ساخت تیزرهای موشن‌گرافیک را نیز به عهده بگیرم. آیا می‌توانید هزینهٔ آموزش من را پرداخت کنید؟
بعد از شروع کار دوباره مذاکره کنید
وقتی در جایی مشغول به کار شدید، سعی کنید بهترین عملکرد را داشته باشید. سپس بعد از چند مدت دوباره مذاکره کنید. کارفرماها تلاش زیادی برای نگه داشتن نیروی انسانی پرتلاش خود می‌کنند.
جمع‌بندی
پیدا کردن یک شغل، گاهی فرایندی خسته‌کننده است. رویکرد کارآمد برای رسیدن به شغلی مناسب، در شرایط مختلف متفاوت است و نمی‌توان توصیهٔ یکسانی به همه ارائه داد؛ به همین دلیل این نوشته در شرایط مختلف راهکارهای متفاوتی را پیشنهاد کرده است. نکات این نوشته به شما کمک می‌کند باتوجه‌به شغل موردنظرتان، در شرایطی که دارید، رویکردی کارآمد را انتخاب کنید و احتمال موفقیت خود را در رسیدن به آن شغل بالا ببرید.
فهرست
- چند نکته درمورد پیدا کردن کار
- پیدا کردن کار مانند فرایند فروش است
- ۱. پیدا کردن فرصت‌ها
- همهٔ فرصت‌های شغلی، آگهی نمی‌شوند
- خلاف جریان بروید
- ۲. تبدیل فرصت شغلی به پیشنهاد شغلی
- اگر فرایند استخدام انعطاف‌ناپذیر است
- اگر سابقهٔ مرتبط کافی ندارید
- اگر سابقهٔ کاری مرتبط دارید
- متقاعدسازی در مصاحبهٔ شغلی
- ۳. مذاکره کردن
- مذاکره فقط برای دستمزد بیشتر نیست
- کجاها مذاکره نکنیم؟
- چگونه مذاکره کنیم؟
- بعد از شروع کار دوباره مذاکره کنید
- جمع‌بندی