ردپای دیجیتال یا آنلاین چیست؟ چطور می‌توان آن را مدیریت کرد؟

دسته‌بندی: blog

در دنیای واقعی، شما اعتباری دارید که به واسطه آن مورد اعتماد قرار می‌گیرید و شخصیت و تاریخچه‌ای دارید که اطرافیانتان، شما را به آن می‌شناسند. سلیقه‌ای که معمولا بر اساس آن عمل می‌کنید، ارزش‌هایی که برای شما محوری هستند، عادات رفتاری، باورهای احتماعی، عقاید مذهبی و …، همه در کنار هم تصویری از شما می‌سازند.

در دنیای مجازی و آنلاین نیز شما تصویری دارید که به آن ردپای دیجیتال گفته می‌شود. ردپایی از تمام فعالیت‌های شما در محیط آنلاین و در بستر اینترنت. هرچقدر مدت زمان بیشتری را در فضای آنلاین بگذرانید، ردپای دیجیتال شما گسترده‌تر خواهد شد.

بنابراین می‌توان گفت هرکسی که به نحوی از اینترنت استفاده می‌کند، ردپایی آنلاین از خود باقی می‌گذارد. پس باید مراقب باشید که چه چیزی منتشر می‌کنید، چه محتوایی را لایک یا بازنشر کرده و با چه کسانی ارتباط برقرار می‌کنید. چون عملی که در فضای اینترنت انجام بگیرد، ممکن است هرگز قابل پاک شدن نباشد.

شما نمی‌توانید ردپای دیجیتال نداشته باشید اما می‌توانید یک ردپای خوب از خودتان ایجاد کنید. دیجیتال فوت پرینت، تصویری از شما و شخصیت شما در اینترنت است. این مقاله به شما کمک می‌کند تا مطمئن شوید تصویری خوب و درست از شما در دسترس دیگران است.

ردپای دیجیتال (Digital Footprint) یا سایه دیجیتال (Digital Shadow) چیست؟

دیجیتال فوت‌ پرینت، ردپایی است تشکیل شده از داده‌ها (Data) که شما هنگام استفاده کردن از اینترنت، پشت سر خود به جای می‌گذارید. در واقع ردپای دیجیتال، مجموعه‌ای منحصربه‌فرد است از فعالیت‌ها، اعمال، مشارکت‌ها و ارتباطاتی که یک فرد، سازمان یا ارگان روی اینترنت یا دستگاه‌های دیجیتال دارد و قابل ردیابی است.

انواع ردپای دیجیتال چیست؟

دو نوع ردپای دیجیتال وجود دارد: ردپای دیجیتال منفعل و ردپای دیجیتال فعال.

ردپای دیجیتال منفعل (passive digital footprint)

ردپای دیجیتال منفعل، شامل گروهی از داده‌هاست که شما به صورت غیرعمدی از خودتان به جا گذاشته‌اید.

برای مثال ممکن است زمانی که از یک وب‌سایت بازدید می‌کنید، سرور وب‌سایت به آدرس آی‌پی شما دسترسی پیدا کرده و از طریق آن به مکان تقریبی‌ای که در آن هستید و نوع سرویس اینترنتی را که استفاده می‌کنید، پی ببرد. بنابراین IP Address یکی از اجزای ردپای دیجیتال شماست.

تاریخچه‌ سرچ‌های شما در موتورهای جست‌وجوگری که استفاده می‌کنید، باقی می‌ماند. از طریق این تاریخچه جست‌وجو یا همان search history می‌توان رد دیجیتال شما را پیدا کرد.

کوکی‌ها (cookies) یکی از مهم‌ترین منافذی هستند که می‌توانند ردپای دیجیتال شما را ثبت کنند. حتما بارها برایتان پیش آمده است که با اولین بازدید از یک وب‌سایت، با درخواست اجازه دسترسی کوکی‌ها مواجه می‌شوید. در واقع کوکی فایل بسیار کوچکی است که در دستگاه شما ذخیره می‌شود. هدف از ایجادش، این است که با ثبت فعالیت‌های شما، کیفیت تجربه استفاده‌تان از سایت را افزایش دهد. کوکی‌ها، اطلاعات لاگین شما را ثبت می‌کنند، به شما این مکان را می‌دهند که یک کالا را در سبد خرید خود نگه دارید، تاریخچه جست‌وجوی شما در سایت را ضبط کرده و کمک می‌کنند تجربه راحت‌تری در استفاده از سایت داشته باشید.  

تماس‌های اسکایپی که برقرار می‌کنید، خرید‌های آنلاین، همه و همه ردپایی دیجیتال از نوع منفعلانه برای شما ایجاد می‌کنند.

ردپای دیجیتال فعال (active digital footprint)

گروهی از داده‌ها که به صورت عامدانه و آگاهانه در اینترنت به اشتراک می‌گذارید.

ایمیل‌هایی که می‌فرستید، آنچه در صفحات خود در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کند، بلاگ‌هایی که در سایتتان می‌گذارید، همه بخشی از ردپای دیجیتال فعال شما هستند.

از ردپای دیجیتال می‌توان به چه اطلاعاتی رسید؟

بر اساس ردپای دیجیتال شما، می‌توان به ارزش‌هایی که دارید، نژاد، قومیت و دینتان، عقاید سیاسی، مذهبی و اجتماعی‌تان، گروه‌های اجتماعی‌ای که خود را متعلق به آن‌ها می‌دانید، هوش حدودی، گرایش جنسی، صفات شخصیتی و … شما پی برد. ردپای دیجیتال راهیست تا بتوان رفتارهای احتمالی شما در آینده را پیش‌بینی کرد، عاداتی که دارید را فهمید و به ترجیحاتتان پی برد.

چه کسانی از ردپای دیجیتال افراد استفاده می‌کنند؟

شرکت‌ و سازمان‌هایی که خدمات یا محصولی برای ارائه و فروش دارند، از ردپای دیجیتال مخاطبان خود استفاده می‌کنند تا بتوانند محصولات خود را با توجه به نیازهای آن‌ها طراحی و عرضه کنند. ویژگی‌های محصول، آنچه از آن انتظار می‌رود، نحوه بسته‌بندی و طراحی بصری محصول، چگونگی عرضه آن، همه و همه از طریق بررسی ردپای دیجیتال مخاطبان احتمالی مشخص می‌شود.

آژانس‌های تبلغیاتی، از دیگر مصرف‌کنندگان اصلی اطلاعات ردپای دیجیتال افراد هستند. علایق، ترجیحات، ارزش‌ها و صفات شخصیتی افراد مشخص می‌کند که چه روشی روی آن‌ها تاثیر بیشتری دارد و پیام تبلیغاتی را باید به چه شیوه‌ای به آن‌ها منتقل کرد که دوام بالاتری داشته باشد.

مدیران منابع انسانی و مسئولین استخدام، از دیگر گروه‌هایی هستند که از ردپای دیجیتال سود می‌برند. یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای ارزیابی داوطلبین یک سمت شغلی، بررسی ردپای دیجیتال آن‌ها در فضای آنلاین است. خصوصا زمانی که میان چند داوطلب، رقابت نزدیکی وجود دارد و مزیت‌هایی مشابه دارند، یک ردپای دیجیتال مثبت می‌تواند نقشی تعیین‌کننده ایفا کند. در این بررسی، معمولا ابتدا اکانت لینکدین داوطلب و سپس حساب توئیتر، فیس‌بوک و اینستاگرام او بررسی می‌شود . پس می‌توان گفت لینکدین به عنوان اولین منبع مورد بررسی مسئولین استخدام، نقشی کلیدی در استخدام شما ایفا می‌کند. تمام نکاتی که برای نوشتن یک پروفایل لینکدین حرفه‌ای به آن نیاز دارید، در این مقاله جمع شده است.

مزایا و معایب ردپای دیجیتال چیست؟

ردپای دیجیتال در واقع راهیست تا تجربه‌ای راحت‌تر در استفاده از خدمات آنلاین داشته باشید و در زمان و انرژی خود صرفه‌جویی کنید. این مجموعه اطلاعات، با در اختیار گرفتن ترجیحات، علایق، ارزش‌ها و صفات شخصیتی‌تان، تجربه‌ای اختصاصی‌سازی‌شده به شما ارائه می‌دهد.

شما، به عنوان صاحب یک برند یا ارائه‌دهنده یک محصول یا خدمت، با داشتن یک ردپای دیجیتال مثبت، می‌توانید تمایل دیگران از استفاده کردن از خدمات خود را افزایش دهید. ردپای دیجیتالِ خوب، راهی برای جلب اعتماد از سوی کارفرما یا مشتری شماست.

اما مشکلاتی که این مجموعه داده‌ها برای حریم شخصی افراد ایجاد می‌کنند، باعث شده است که توجه‌ها به این موضوع جلب شده و اعتراضاتی شکل بگیرد. اطلاعاتی که از شما در بستر آنلاین ثبت شده است، توسط افراد غریبه قابل ردیابی‌ست و ممکن است این اطلاعات مورد سواستفاده آن‌ها قرار گیرد.

ردپای دیجیتال چه تاثیری در فرآیند کاریابی دارد؟

همانطور که بالاتر گفته شد، یکی از روش‌های رایج بررسی و فیلتر کردن داوطلبان یک سمت شغلی، ردیابی ردپای دیجیتال آن‌هاست. از طرفی، برخی از سازمان‌ها، پس از استخدام نیز هر از گاهی ردپای دیجیتال کارکنان خود را بررسی می‌کنند و اگر مشکلی در آن وجود داشته باشد، ممکن است به تنزل درجه یا حتی اخراج منجر شود.

نشر اطلاعات محرمانه سازمان یا مشتری پیش از آنکه یک پروژه کاری به صورت رسمی و عمومی شروع به کار کند، پست‌های متعصبانه مثل نژادپرستی یا جنسیت‌زدگی، محتوای نامناسب مثل مصرف مواد مخدر یا روابط خارج از چارچوب و نامتعارف، توهین یا تمسخر کارفرما یا مشتری فعلی یا قبلی و …، همه این موارد، نقاط ضعف ردپای دیجیتال محسوب می‌شوند.

چطور می‌توانیم ردپای دیجیتال خود را مدیریت کنیم؟

راهی برای نداشتن ردپای دیجیتال وجود ندارد مگر اینکه تمام ابزار دیجیتال خود را کنار بگذارید و از اینترنت استفاده نکنید. از طرفی راهی برای پاک کردن قطعی ردپای باقی مانده در اینترنت هم وجود ندارد و هیچ تضمینی نیست که اطلاعات حذف شده شما، بازیابی نشود. بنابراین بهترین کار این است که ردپای دیجتال خود را مدیریت کنید و ردی مثبت و خوب از خودتان به جا بگذارید. اما چگونه؟:

خودتان را سرچ کنید

در مرورگرهای مختلف، با ترکیب‌های متفاوت نام و نام‌خانوادگی خود را سرچ کنید. بهتر است هر چند ماه یک بار این کار را انجام دهید و ببینید با جست‌وجوی اسم شما، چه اطلاعاتی ظاهر خواهد شد.

اگر موردی وجود داشت که خودتان در نشر آن دخیل نبودید و فکر می‌کنید تاثیری منفی در تصور دیگران از شما می‌گذارد، از فرد منتشرکننده بخواهید تا آن را موقتا به به طور دائمی حذف کند. فراموش نکنید که در این حالت، کنترل اطلاعات شما در دست دیگری است؛ پس باید مودبانه و دوستانه از او درخواست کنید تا این کار را برای شما انجام دهد.

اگر آن فرد یا افراد حاضر به حذف اطلاعات شما نشدند یا به مواردی برخوردید که عامدانه قصد تخریب اعتبار شما در فضای آنلاین را داشتند، علاوه بر اقدام قانونی علیه آن‌ها، می‌توانید با انتشار اطلاعات مثبت از خودتان، آن موارد منفی را کمرنگ کنید.

هشدار گوگل را روشن کنید

روشن کردن هشدار گوگل به شما این امکان را می‌دهد که هرجا اطلاعاتی منتشر شد که در آن به نحوی به نام شما اشاره شده بود، مطلع شوید و ردپای دیجیتال خود را مدیریت کنید. از این لینک، می‌توانید هشدار گوگل خود را روشن کنید.

ردپای دیجیتال یا سایه دیجیتال چیست؟ چطور می توان آن را مدیریت و محافظت کرد؟ چه کاربردی در مدیریت منابع انسانی دارد؟ نحوه تنظیم هشدار گوگل

نحوه تنظیم هشدار گوگل

در صفحه باز شده، در کادر create an alert about، می‌توانید نام و نام‌خانوادگی خود را به زبان‌های مختلف یا ترکیب‌های مختلف، نام برند شخصی یا نام مستعارتان را، نام شرکت یا پروژه و ژوهشی که در دست دارید و … را وارد کنید. در اینجا یک نام فرضی به عنوان مثال انتخاب شده است.

ردپای دیجیتال یا سایه دیجیتال چیست؟ چطور می توان آن را مدیریت و محافظت کرد؟ چه کاربردی در مدیریت منابع انسانی دارد؟ نحوه تنظیم هشدار گوگل

نحوه تنظیم هشدار گوگل

در بخش Alert preview، می‌توانید نمونه‌هایی از نتایجی را ببینید که این اسم در آن‌ها ذکر شده است. از بخش Show options، می‌توانید فیلترهای بیشتری اضافه کرده و هشدار خود را شخصی‌سازی کنید.

ردپای دیجیتال یا سایه دیجیتال چیست؟ چطور می توان آن را مدیریت و محافظت کرد؟ چه کاربردی در مدیریت منابع انسانی دارد؟ نحوه تنظیم هشدار گوگل

نحوه تنظیم هشدار گوگل

در قسمت How often می‌توانید مشخص کنید این هشدارها چند وقت یک‌بار به شما اعلام شوند؛ هر زمان که نشانه‌ای از اسم یا عبارت انتخابی شما در جایی پیدا شد، یک بار در روز یا یک بار در هفته. در Sources، می‌توانید مشخص کنید که در چه منابعی به دنبال عبارت انتخابی ‌تان می‌گردید؛ بلاگ‌ها، اخبار، فیلم‌ها یا … . برای انتخاب همه موارد، Automatic را فعال کنید. Language زبانی است که شما در آن به دنبال عبارتتان می‌گردید و Region، کشور موردنظرتان است. در How many تعیین می‌کنید که فقط مایل به دیدن بهترین نتایجی هستید که عبارت شما در آن وجود دارد یا همه نتایج. در کادر Deliver to نیز مشخص می‌کنید که هشدارها به چه ایمیلی ارسال شوند.

نهایتا Create alert را انتخاب کنید.

اکنون در صفحه ابتدایی، هشدار شما قابل رویت است. از این صفحه می‌توانید هشدارهای خود را مدیریت، ویرایش یا حذف کنید.

ردپای دیجیتال یا سایه دیجیتال چیست؟ چطور می توان آن را مدیریت و محافظت کرد؟ چه کاربردی در مدیریت منابع انسانی دارد؟ نحوه تنظیم هشدار گوگل

نحوه تنظیم هشدار گوگل

از خودتان محافظت کنید

نام کاربری و رمز عبور هیچ یک از صفحه‌ها و حساب‌های خودتان را در اختیار هیچکس نگذارید. در انتخاب رمز عبور، از رمزهای طولانی، شامل حروف بزرگ و کوچک، اعداد پراکنده و المان‌های دیگر استفاده کنید. اطلاعاتی را که خیلی شخصی هستند، تحت هیچ شرایطی در فضای آنلاین قرار ندهید. می‌توانید در فعالیت‌های آشکار یا گسترده آنلاین خود، از نام مستعار استفاده کنید.

قبل از هر کاری، خوب فکر کنید

قبل از اینکه محتوایی را در صفحه خود منتشر کنید، کامنتی بگذارید، پستی را لایک کنید، ایمیلی بفرستید یا عضو یک وب‌سایت شوید، به این فکر کنید که اگر مشتری یا کارفرمای شما این فعالیتتان را ببینند، چه حسی پیدا می‌کنید؟. همچنین اینطور در نظر بگیرید که این اطلاعات، پس از انتشار، هرگز پاک نخواهد شد. اگر همچنان مشکلی به نظرتان نمی‌رسد، آن را انجام دهید.

ایمیل کاری و شخصی‌تان را از هم جدا کنید

معمولا برای ثبت‌نام در هر وب‌سایت، اپلیکیشن یا فضای آنلاینی به یک ایمیل نیاز دارید. این ایمیل می‌تواند بخش زیادی از ردپای دیجیتالتان را در خود جای دهد. پس بهتر است ایمیلی برای حساب‌ها و کارهای شخصی داشته باشید و ایمیلی مجزا برای کار و مسائل مربوط به آن.

 تا حد امکان private بمانید!

حساب‌های کاربری خود را تا حد امکان شخصی نگه دارید. تنظیمات حریم شخصی آن‌ها را به گونه‌ای تعیین کنید که بیشترین نظارت را روی بینندگان و مخاطبین خود داشته باشید. اگرچه اعتماد چندانی به این تنظیمات وجود ندارد، اما بهتر از در دسترس بودن است.

نکته مهم این است که در برخی پلتفرم‌ها مانند لینکدین، پروفایل شما، قابلیت Private یا شخصی شدن را ندارد؛ چراکه پیش‌فرض لینکدین، بستری برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات حرفه‌ای است، نه شخصی. بنابراین اطلاعاتی که در پروفایل لینکدین خود گذاشته‌اید، با یک جست‌وجو برای همه قابل دسترس است. علاوه‌براین، مطالبی که لایک می‌کنید یا برای آن‌ها کامنت می‌گذارید، در پروفایل شما قابل مشاهده هستند؛ بنابراین مطالب غیرحرفه‌ای و نامربوط را لایک نکنید.

دانش خود را افزایش دهید

اپلیکیشن‌ها پیش از نصب از شما اجازه می‌گیرند تا به بعضی از بخش‌های دستگاه شما دسترسی داشته باشند. همچنین سایت‌ها در زمان ثبت‌نام قوانینی را در اختیارتان می‌گذارند. اگرچه مطالعه موبه‌مو همه این اطلاعات به نظر دشوار است، اما حداقل سعی کنید نگاهی اجمالی به آن‌ها داشته باشید و اگر جایی به مورد مشکوکی برخوردید، آن را بررسی کنید.  

کمک بگیرید

ابزارهایی به این منظور طراحی شده‌اند که به شما کمک می‌کنند تا کمی احساس امنیت داشته باشید. همچنین با کمک آن‌ها می‌توانید متوجه شوید که چه سایت، اپلیکیشن، مرورگر یا بخشی در حال استفاده از چه اطلاعاتی است و به چه چیزهایی دسترسی دارد.

Abine ، Trackmenot، Ghostery و Disconnect نمونه‌ای از این ابزارها هستند.

حساب‌هایتان را مدیریت کنید

ممکن است صفحات مجازی، عضویت‌ها و حساب‌های زیادی داشته باشید که مدت‌هاست از آن‌ها استفاده نمی‌کنید. بهتر است آن‌ها را حذف یا غیرفعال کنید. اگر از اپلیکیشن موفق به حذف یا غیرفعال‌سازی حساب خود نشدید، از سایت آن سرویس کمک بگیرید، مشکلتان را سرچ کنید یا از وب‌سایت‌هایی مانند این سایت استفاده کنید.

حساب‌های کاربری‌تان را در جایی ثبت کنید، هر ‌‌شش ماه یک‌بار نگاهی به آن‌ها بیاندازید و حساب‌های بلااستفاده را حذف کنید.

حواستان به کوکی‌ها باشد!

کوکی‌ها موظفند تا با ردیابی اطلاعات شما و ارائه آن به سرور سایت خود، تجربه راحت‌تری برایتان ایجاد کنند. اما گاهی این اطلاعات به اشخاص سوم مانند آژانس‌های تبلیغاتی، شرکت‌های بزرگ و … داده می‌شود.

تنظیمات مرورگر خود را بررسی کرده و در صورت امکان، دسترسی کوکی‌ها را به نحوی تعیین کنید که اطلاعات شما از دسترس اشخاص سوم خارج شود.

در ادامه می‌توانید نحوه مدیریت کوکی‌ها در مرورگر گوگل کروم را مشاهده کنید.

ابتدا در صفحه اول کروم، از طریق گزینه سه‌نقطه بالای صفحه، وارد تنظیمات شوید.

ردپای دیجیتال یا سایه دیجیتال چیست؟ چطور می توان آن را مدیریت و محافظت کرد؟ چه کاربردی در مدیریت منابع انسانی دارد؟ مدیریت کوکی ها

مدیریت کوکی‌ها

سپس قسمت Privacy and security را انتخاب کنید.

ردپای دیجیتال یا سایه دیجیتال چیست؟ چطور می توان آن را مدیریت و محافظت کرد؟ چه کاربردی در مدیریت منابع انسانی دارد؟ مدیریت کوکی ها

مذیریت کوکی‌ها

وارد بخش Cookies and other site data شوید.

ردپای دیجیتال یا سایه دیجیتال چیست؟ چطور می توان آن را مدیریت و محافظت کرد؟ چه کاربردی در مدیریت منابع انسانی دارد؟ مدیریت کوکی ها

مدیریت کوکی‌ها

گزینه Block third-party cookies را فعال کنید.

ردپای دیجیتال یا سایه دیجیتال چیست؟ چطور می توان آن را مدیریت و محافظت کرد؟ چه کاربردی در مدیریت منابع انسانی دارد؟ مدیریت کوکی ها

مدیریت کوکی‌ها

مراقب اتصال اکانت‌ها به یکدیگر باشید!

برخی از سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها، برای آسان‌ کردن فرآیند عضویت، این امکان را به شما می‌دهند که با استفاده از اکانت گوگل، فیس‌بوک، اینستاگرام یا حساب‌های دیگر خود، عضو شوید. توجه داشته باشید که این کار، حساب‌های شما را به هم متصل می‌کند و ممکن است در چنین شرایطی، مدیریت ردپای دیجیتالتان سخت‌تر از پیش شود.

جمع‌بندی

در این مقاله به تعریف ردپای دیجیتال پرداختیم. اینکه چه کاربردها و چه معایبی دارد، توسط چه افرادی ردیابی می‌شود و چگونه می‌توان آن را به یک سمت کارآمد هدایت کرد. ردپای دیجیتال، تصویری است که دیگران در دنیای مجازی، شما را به واسطه آن می‌شناسند. نمی‌توان این تصویر را پاک کرد یا از اهمیت آن کاست، پس بهتر است آن را به بهترین نحو مدیریت کنیم.

فهرست